آوا سنتر

آواسنتر در شمال شرق تهران، در دامنه های رشته کوه البرز واقع شده و با توجه به نزدیکی به کوه ها و فضاهای سبز شمال تهران دارای چشم انداز های مناسب و آب و هوای مطبوع است. این منطقه دارای بافتی مسکونی است و ساکنین آن را قشر مرفه جامعه تشکیل می دهند. در محدوده طرح، طی سالیان اخیر، به دنبال تبدیل تدریجی زمین های بدنه خیابان اصلی به مراکز تجاری طلا و جواهر، مشکل جدی کمبود پارکینگ بوجود آمده بود.
در ابتدا کارفرما با تجمیع چند قطعه زمین خریداری شده قصد احداث مجموعه تجاری کوچکی را داشت که شامل 4 طبقه تجاری و 4 طبقه پارکینگ برای سرویس دهی به آن ها بود. هنگام دریافت جواز ساخت، شهرداری منطقه با توجه به مساحت قابل ملاحظه زمین، با شرط تامین پارکینگ مورد نیاز محله توسط پروژه، پیشنهاد ارائه دو طبقه تجاری تشویقی را در بالاترین تراز داد که با توجه به چشم انداز مناسب محیط می توانست فرصت مالی جذابی برای کارفرما به شمار آید. در این میان آغاز عملیات اجرایی ساخت مجموعه ای تجاری-اداری، در موقعیتی به مراتب بهتر از آوا سنتر، با زیربنایی معادل 9 برابر آن، تهدیدی مهم برای پروژه به شمار می آمد. بنابراین برنامه اولیه پروژه با توجه به پیشنهاد شهرداری تغییر یافت و طرح از یک ساختمان تجاری ساده به یک مجموعه چند عملکردی تجاری با پارکینگ طبقاتی در میان آن تبدیل شد.
حال مسئله اصلی طراحی، چگونگی تبدیل این برنامه ناهمگن به یک پروژه معماری یکپارچه بود، به نحوی که پارکینگ طبقاتی میان دو بخش تجاری تبدیل به باری منفی برای آن نگردد.
بنابراین برای پیوند فضاهای تجاری (بالا و پایین) از دو وید عمودی استفاده نمودیم که با عبور از طبقات تجاری و پارکینگ های میانی پروژه، امکان استفاده از نور و تهویه طبیعی را برای همه طبقات فراهم می نمود. ما سعی کردیم تا حد ممکن ساختار فضایی منعطفی را ایجاد کنیم و علاوه بر حفظ پیوستگی میان احجام تجاری، از صلبیت پارکینگ میانی بکاهیم. همچنین ورودی و خروجی پارکینگ ها را مجزا در نظر گرفتیم و برای استفاده بهتر از فضا و تامین پارکینگ بیشتر، بجای بکار بردن سطوح صاف، از سطوح شیبدار (رمپ-پارکینگ) استفاده نمودیم و جهت گردش بهتر وسایل نقلیه، مسیر های رفت و برگشت را از یکدیگر متمایز کردیم و طبقات پارکینگ میانی را به صورت یک سیستم رمپ به شکل بی نهایت طراحی نمودیم. این سری از پارکینگ ها در طبقات دوم تا هفتم پروژه قرار گرفته اند و به صورت مفصلی نرم دو بخش تجاری را به یکدیگر پیوند می دهد، ضمن آنکه باز بودن دیواره های آن ها، امکان استفاده از چشم انداز و مناظر اطراف پروژه، نور و تهویه طبیعی را فراهم نموده و موجب گردیده علاوه بر کاربری پارکینگ، در مواقع خاص، محل برگزاری رویداد های مختلف باشد. زیرزمین های ششم تا سوم پروژه نیز پارکینگ های زیرین را تشکیل می دهند که با همان سیستم رمپ پارکینگ و مسیرهای رفت و برگشت مجزا، با تردد آسان طراحی شده اند.
به طور کلی پروژه شامل 6 طبقه تجاری می باشد که 4 طبقه آن در مجاورت زمین و 2 طبقه دیگر در بالاترین تراز (طبقات هشتم و نهم) قرار گرفته اند. هر طبقه تجاری دارای دو وید است که آسانسورها و پله های برقی در آن قرار گرفته اند. این وید ها علاوه بر تامین نور طبیعی، رل مرکز ثقل فضاهای تجاری را به عهده گرفته و محل ملاقات مردم و ارتباط بصری میان طبقات مختلند. علاوه بر آن با ایجاد دیدهای باز عمودی و ارتباط مابین فضاهای داخل بخش های تجاری با آسمان صحنه های طبیعی فصول مختلف همچون آفتاب، باران و برف را به درون پروژه کشانده و چشم اندازهای مینیاتوری درونی را خلق می کند. در بخش تجاری عملکردهای مختلفی جای گرفته اند، از جمله بوک لند و فود مارکت در زیرزمین های اول و دوم، بوتیک های مختلف در طبقات همکف و اول، آرت سنتر در طبقه هشتم، که محل برگزاری نمایشگاه های مختلف است و کافی شاپ و دو رستوران با ویژگی های مختلف در طبقه نهم قرار گرفته اند.
در طراحی سازه مجموعه، سیستم عادی تیر و ستون (grid)، با ساختار سازماندهی فضایی ناهمگن پروژه و کاربری های مختلف طبقات هماهنگی نداشت. به علاوه نوعی یکنواختی و صلبیت را به طرح تحمیل می نمود و طبقات تجاری مجبور به پیروی از سازه بخش پارکینگ می شدند. از این رو ما با طراحی یک سیستم سازه ای تورمانند (diagrid) به شکل قاب های مهاربندی شده پیرامونی و هسته های مقاوم باربر درونی، نوعی ساختار فضایی منعطف ایجاد نمودیم که پیوستگی میان احجام صلب تجاری با حجم منعطف و سیال میانی را به صورتی یکپارچه فراهم آورد. قاب های مهار شده پیرامونی در محل اتصال پارکینگ میانی به احجام تجاری صلب پایین و بالا تغییر شکل داده و روی بدنه های آن ها امتداد یافته اند.
کلیدی ترین نکته این سیستم سازهای توزیع تدریجی سختی سازه پیرامون است که هماهنگ با پلان کف توانسته نظم ذاتی را برای رفتار سازه تامین نماید.
آواسنتر نقشی مهم را در تغییر اتمسفر همسایگی خود ایفا نموده و هویت تازه ای به منطقه بخشیده است. سازماندهی نامتعارف فضاهای تجاری و پارکینگ ها فرم تازه ای از معماری با ویژگی های فضای شهری را درون پروژه ایجاد نموده و بواسطه برنامه های متنوع فرهنگی، رویداد ها، نمایشگاه ها و گردهمایی های مردمی در جوار فضاهای تجاری و همچنین امکان بکارگیری پارکینگ میانی برای فعالیت هایی همچون جمعه بازار و کنسرت های خیابانی، آن را بدل به قطب جدیدی برای منطقه و شهر تهران کرده است.